In onze podcastreeks 'Stemmen tot zorgen' praten we elke maand met een zorgprofessional over digitalisering in zijn of haar job. In de tweede aflevering duiken we met Charlotte Meersschaut in de apothekerswereld. Wat zijn de takeaways van het gesprek? Deel 1: de rol van apotheker in preventieve zorg.
Abonneer je hieronder op ‘Stemmen tot zorgen’ via je favoriete podcastkanaal
Onze host Sooike Stoops legt 3 geluidsfragmenten uit een recent rondetafelgesprek van Connecting Care met vier zorgexperts voor aan apotheker Charlotte Meersschaut.
Deel 1 lees je in dit artikel. Lees zeker ook:
In het rondetafelgesprek gaf zorgexpert Tom Claes volgende mening:
“We hebben helaas niet het eeuwige leven. Dus op een bepaald moment gaan we zorg nodig hebben, maar de kunst is om die zorg zo lang mogelijk uit te stellen en ook voorspelbaar te maken. Er zijn een aantal voorbeelden gegeven. Als ik kan voorspellen dat binnen twintig jaar iemand een hart- en vaatziekte gaat ontwikkelen, dan kan je daar nu iets aan doen en dan kan je met eenvoudige gezondheidszorg, op een eenvoudige manier, een goedkopere manier dat nu gaan behandelen in plaats van die specialistische, dure zorg snel nodig te hebben.”
Sooike: “Tom Claes heeft het over het belang van preventieve zorg. Volgens hem zou een systeem dat gericht is op die preventieve zorg goedkoper zijn dan wat we vandaag kennen. Volg jij hem daarin?”
Charlotte: “Absoluut. Ik ben er echt rotsvast van overtuigd dat er iets helemaal verkeerd zit in de budgettering. Er wordt veel te veel geld besteed aan achternageloop. Er wordt veel te veel geld geïnvesteerd in medicatie die eigenlijk had voorkomen kunnen worden en er moet meer ingezet worden op preventie en dit multidisciplinair. Mensen met bureaujobs bijvoorbeeld, die zouden veel eerder al richting kinesisten moeten geleid worden. Niet om iets te behandelen, maar eerder als een soort bewegingscoach om te voorkomen dat er bijvoorbeeld rugklachten komen bij die mensen. Want dat is onvermijdelijk. En dat is iets dat ik persoonlijk misschien minder binnen de rol van een apotheek zie.”
Sooike: “Maar zijn er nog andere vormen van preventieve zorg waar je aan denkt?”
Charlotte: “Door de medicatiehistoriek van onze patiënten, doordat wij ook een goede vertrouwensrelatie hebben met veel patiënten en wij heel laagdrempelig zijn, gaan mensen meer open zijn tegenover ons. Bij een arts komen ze meestal pas terecht wanneer er iets aan de hand is. Bij ons komen ze ook gewoon om babyfood, een parasitamol of iets van cosmetica. Dus wij zien onze patiënten wel regelmatig terug en vaak wordt er dan nog even gebabbeld. Je kunt dan ook evoluties zien en gemakkelijker even polsen bij mensen. Dus het hebben van een vertrouwensrelatie met je patiënten laat je ook toe om advies te geven en de juiste vragen te stellen. Op die manier kan je hen wel in een bepaalde richting sturen: richting preventie, richting een betere leefstijl om dan op latere leeftijd of zelfs op korte termijn gezondheidwinst te behalen.”
Sooike: “Dus je ziet dat echt als advies. Want als ik aan preventie denk, denk ik bijvoorbeeld ook aan vaccinaties en zelfs aan zaken zoals zonnebescherming.”
Charlotte: “Ja, dat ook uiteraard! En daarin adviseren wij ook. Maar in preventie denk ik ook in grote mate aan een uiteindelijke besparing op de gezondheidskost als je het dan breder trekt. En daarin is leefstijl cruciaal. En ik denk dat te weinig mensen dat nog beseffen. Hoe belangrijk dat voeding, beweging en slaap is. Ik denk dat een apotheker daar een toegankelijke, maar wetenschappelijk onderbouwde gezondheidscoach kan in zijn. Om de mensen te gidsen in een landschap waar er superveel informatie beschikbaar is maar waar de mensen de bomen door het bos niet meer zien.”
Sooike: “Dat is dan echt de rol die jullie kunnen opnemen. Omdat je die wetenschappelijke achtergrond hebt en dat kan onderbouwen.”
Charlotte: “Wij kunnen filteren: wat klopt er, wat klopt er niet. Er wordt ook heel veel reclame gemaakt over voedingsproducten, over supplementen en mensen hebben vaak totaal geen idee wat daar nu relevant van is. Wat klopt er, wat is marketing? Wij kunnen daar een hele goeie filter in zijn.”
Sooike: “Je gaf al aan dat mensen ook bij jullie komen op momenten dat ze niet ziek zijn, bijvoorbeeld voor babyvoeding. Maar het zijn nog altijd heel specifieke groepen, denk ik, die bij jullie binnenstappen. Hele jonge mensen of...
Charlotte: “Ja, je zou dat kunnen zeggen, maar ik denk dat je daarvan zou verschieten. Ik denk ook, maar dat hangt natuurlijk af van het type apotheek waar je mee te maken hebt, dat de mensen die bij ons naar de apotheek komen echt wel waarderen wat wij doen. Het is jammer genoeg wel zo dat de meeste mensen dat pas appreciëren wanneer ze het effectief nodig gehad hebben, medisch gezien dan. Dat ze zich in de situatie voelden waar ze niet wisten waar ze naartoe moesten, waar ze moesten beginnen.”
Sooike: “Eigenlijk zou het beter zijn als er veel meer mensen nog beseffen hoe zinvol het is om een vaste apotheek te hebben. Net zoals je een huisarts hebt, heb je ook je vaste apotheek die daar ook je verhaal mee kan volgen.”
Charlotte: “Ja, zeker! Voor een willekeurige apotheker is die patiënt misschien gewoon een vrouw van begin de veertig. Maar als vaste apotheker weten dan dat ze twee kindjes heeft. Eentje daarvan heeft enorme problemen gehad met reflux. Ze heeft daar zelf moeilijkheden mee gehad, ze sliep heel slecht gedurende een lange periode, dat soort zaken. Je kunt deze zaken aan elkaar koppelen en op die manier bekijk je dat veel verder dan enkel iemand die komt klagen omdat ze vermoeid is.”
Sooike: “Ja zo zie je niet alleen die ene persoon, maar je ziet het hele gezin. Je bent ook aangesloten bij het initiatief Leefstijl Apothekers. Kan je daar iets meer over vertellen?”
Charlotte: “Zeker, maar dat is niet mijn initiatief. Maar het is wel een heel mooi initiatief, omdat het eigenlijk komt vanuit een kern van apothekers die voelen dat er nood en behoefte aan is om de rol van de apotheker te bevestigen in preventie op vlak van voeding, op vlak van slaap, op vlak van beweging. Dat de apotheker echt een coach kan zijn in de richting van een betere gezondheid voor patiënten. En dat het beroep van apotheker veel verder gaat dan enkel pillenschuiven en zeggen drie keer per dag bij het eten.”
Sooike: “Ja, en is dat dan gewoon het feit van ik ben ook een leefstijlapotheek, dus ik volg die principes en je kan daarvoor ook bij mij terecht, of communiceren jullie onderling ook?”
Charlotte: “Er is onderlinge communicatie en er zijn initiatieven zoals een project Glucozomonitoring. Meer dan honderd apothekers hebben daaraan deelgenomen om bij onszelf een soort bewustwording te krijgen van wat de impact van voeding is op onze bloedzuikerspiegel maar ook hormonaal. Wat de invloeden daarop zijn zoals stress en slaap, wat voor impact dat allemaal heeft op je bloedzuikerspiegel, en dus ook op je energiepeil, over hoe al dat niet chagrijnig dat je kunt voelen bijvoorbeeld. En dat is een beetje bewustwording, waarbij de kern van de leefstijlapothekers dat probeert naar buiten te brengen en verschillende andere apothekers probeert te motiveren om daar ook mee aan de slag te gaan, om zich daarin te verdiepen. Om op die manier, daarom niet met Glucozomonitoring, beter advies te kunnen geven aan patiënten, dat veel breder gaat dan enkel over communicatie.”
Sooike: “En die onderlinge communicatie tussen de leefstijlapothekers, omdat we het graag hebben over de digitalisering natuurlijk, is daar een platform voor of hoe doen jullie dat praktisch?”
Charlotte: “Ze zijn daarmee bezig, maar momenteel verloopt dat via WhatsApp.”
Sooike: “Ah ja, oké. Dus er is ruimte voor verbetering.”
Charotte: “Ja, maar dat is ook omdat dat eigenlijk vanuit een soort buikgevoel gekomen is bij die apothekers, dat dat ook een beetje zoeken is. Het is geen multinational die gezegd heeft dat ze zich daar een keer op gaan smijten of zo. Het is echt heel puur.”
Sooike: “Ja, preventie is dus inderdaad heel belangrijk om mensen gezond te houden, maar onze gezondheidszorg is meer gefocust op genezen, heb ik de indruk. Worden jullie ook vergoed voor dat luikje preventie?”
Charlotte: “Goh, er zijn wel initiatieven, maar eigenlijk niet. Eigenlijk worden we niet vergoed voor hetgeen dat wij investeren qua tijd en moeite in preventieve zorg voor onze patiënten. Wij doen dat een beetje uit overtuiging, omdat dat onze beroepseer is. Maar daar zou eigenlijk veel meer tegenover moeten staan want je kunt makkelijk iedereen een uur bezighouden. Maar uiteindelijk is het economisch verdienmodel van de apotheek gestoeld op verkoop van medicatie, van parafarmacie, van cosmetica. En ja, preventie is niet wat je rekeningen betaalt, jammer genoeg. Als daar verandering in zou komen, als daar meer tegenover zou staan, dan ben ik er wel van overtuigd dat nog meer apothekers zich daarvoor zouden engageren en hiermee aan de slag gaan. En ben ik ervan overtuigd dat dit de algemene gezondheidszorg en de algemene gezondheid van iedereen ten goede komt.”
In België speelt de apotheker een cruciale rol in preventieve zorg door patiënten te adviseren over een gezonde levensstijl, vaccinaties, rookstopbegeleiding en het correct gebruik van medicatie. Daarnaast draagt de apotheker bij aan vroegtijdige opsporing van gezondheidsproblemen door onder meer bloeddrukmetingen, cholesteroltests en diabetescontroles aan te bieden.
De rol van een apotheker wordt steeds breder:
Ook het budget voor de apotheeksector verschuift stilaan richting vergoeding van diensten. En één van die diensten is de voorgezette farmaceutische zorg. Daarin speelt de apotheker een sleutelrol in medicatiebeoordelingen om mogelijke risico’s zoals interacties of bijwerkingen te beperken en therapietrouw te bevorderen.
Door hun laagdrempelige toegankelijkheid zijn apothekers een eerste aanspreekpunt voor veel gezondheidsvragen en kunnen ze doorverwijzen naar andere zorgverleners indien nodig.
Wil je meer ‘Stemmen tot zorgen’ horen? Abonneer je nu via je favoriete podcastkanaal!