Kan digitalisering ons zorglandschap redden? Vier gezondheidsexperts breken hun hoofd over deze pertinente vraag in de videospecial van ‘Stemmen tot zorgen’. In dit vierde deel houden ze een betoog voor één centraal platform voor gezondheidsgegevens. “Het heeft weinig zin om verder te bouwen aan een systeem als het fundament wankel is.”
Abonneer je hieronder op ‘Stemmen tot zorgen’ via je favoriete podcastkanaal
Moet elke zorgverlener toegang krijgen tot al je medische data? Veel patiënten steigeren bij de gedachte. “En zij niet alleen”, weet Karlien. “Ook zorgverleners zijn geen vragende partij om zich telkens door een hoop data te ploeteren.”
“Maar ergens moet er wel een centrale plek zijn waar al die gegevens verzameld worden, met specifieke toegangs- en weergavefilters die bepalen wie welke gegevens mag zien. Zo zien zorgprofessionals alleen de informatie die voor hen relevant is, afhankelijk van hun rol in het zorgproces.”
“Zo’n systeem bouwen is op zich niet zo complex “, vult Dirk aan. “De moeilijkheid zit in het bepalen van die filters. Welke parameters gebruiken we, moet het systeem modulair zijn zodat we functionaliteiten kunnen uitbreiden als een arts plots meer wil weten, enzovoort. Dat zijn vragen die we eerst moeten beantwoorden.”
Volgens Karlien is de lage kwaliteit van de basisdata vandaag het grootste probleem. “Het heeft weinig zin om verder te bouwen aan een systeem als het fundament wankel is. De pdf-documenten in medische dossiers zijn nu lastig te analyseren. Je moet die eerst weer omzetten naar metadata voordat ze bruikbaar zijn voor filtering.”
Kan artificiële intelligentie hier een oplossing bieden? Koen zegt volmondig ja. “Met mijn team bekijk ik momenteel hoe we medische data uit pdf’s kunnen trekken, maar ook hoe we die informatie kunnen omzetten naar waardevolle inzichten voor artsen om betere beslissingen te nemen. Het doel moet zijn om de geneeskunde naar een hoger niveau te tillen. AI is geen bedreiging maar een kans voor de zorg."
“Veel IT-bedrijven zijn intussen op de AI-trein gesprongen”, vult Tom aan. “Vooral op het vlak van populatiemanagement kunnen AI en data-analyse een grote rol spelen in de zorg. Gezondheidsdata kunnen gebruikt worden om trends en patronen te herkennen, zodat zorgverleners patiënten met een verhoogd risico op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten of diabetes vroegtijdig kunnen identificeren om ze preventieve zorg te bieden. Dat klinkt misschien als toekomstmuziek, maar het is dichterbij dan je zou denken.”
Meer data zullen dus voor meer toegevoegde waarde zorgen. “Het groeiende vertrouwen in zelfmonitoring was het kantelmoment”, merkt Koen op. “Wearables, zoals die van Apple en Fitbit, worden steeds geavanceerder in hun vermogen om hartslag, gewicht of aantal stappen te registreren. Een arts weet kan dus precies weten hoeveel een patiënt beweegt." Die informatie kan de arts gebruiken om de patiënt te coachen in gezondheid.”
"De relatie tussen de arts en patiënt zal daardoor intiemer worden”, voorspelt Tom. “Omdat de arts veel meer over de patiënt weet nog voordat die op consult komt. Ook daarna wordt de opvolging nauwer. Data worden een waardevol hulpmiddel om betere zorg te bieden als we ze omarmen.”
De ideale wereld is duidelijk: alle medische data op één plek verzamelen en voor iedereen inzichtelijk maken. Karlien plaatst er wel een kritische noot bij: “We hebben een standaard nodig om verschillende softwaresystemen met elkaar te laten communiceren. Artificiële intelligentie kan hier opnieuw een rol spelen.”
"Data centraliseren is stap één, maar we hebben ook usecases nodig”, zegt Dirk. “En daar moet de private sector zijn rol spelen. In België hebben we mijngezondheid.be, maar daar hebben bedrijven voorlopig geen toegang toe. Frankrijk heeft met 'Mon espace santé' wel een prachtig voorbeeld van hoe een samenwerking tussen publieke en private sector eruit kan zien. Ze bundelen daar de krachten om tot een ecosysteem te komen waarin iedereen dezelfde informatie gebruikt.”
“Vergis je niet: België is een frontrunner in digitalisering”, gaat Dirk verder, “maar het blijft een uitdaging om de zorgsector daarin mee te trekken. We missen een krachtige aanpak en financiële middelen. Een voorbeeld: artsen halen vaak een deel van hun inkomsten uit medische onderzoeken. Met efficiëntere zorg zou het aantal onderzoeken afnemen. Als we willen dat artsen de digitale transformatie omarmen, moeten ze erop kunnen vertrouwen dat hun inkomen niet zal dalen.”
Analyse: de New Deal
De New Deal faciliteert een efficiëntere, digitale werking van huisartsenpraktijken met een aangepast financieringsmodel. In deze analyse lees je alles over de New Deal.
De coronacrisis veranderde onze samenleving ingrijpend. Dat geldt zeker voor onze zorg. “Sinds de pandemie is er een grotere bereidheid om medische data te verzamelen en te delen”, licht Tom toe. “Zo verplicht de nieuwe European Data Act lidstaten om gezondheidsgegevens te delen voor wetenschappelijke doeleinden. Het doel is een efficiënter datagedreven ecosysteem.”
“De European Health Data Space is een volgende belangrijke stap in die richting. Dat is een initiatief om gezondheidsgegevens te centraliseren op een gemeenschappelijk platform, zodat die eenvoudig toegankelijk zijn en veilig en gestandaardiseerd uitgewisseld kunnen worden binnen de EU. Kortom, een soort Spotify voor de zorg.”
Verder lezen of kijken? Koen, Karlien, Tom en Dirk hadden het ook over deze onderwerpen:
Wil je meer ‘Stemmen tot zorgen’ horen? Abonneer je nu via je favoriete podcastkanaal!