Leefstijlapotheek: een frisse wind in de farmacie

In een sector waar de klassieke rol van de apotheker vaak beperkt blijft tot medicatieverstrekking, kiest Patricia Carpentier resoluut voor een andere koers. Met het initiatief 'leefstijlapotheek' wil ze samen met een groeiende groep gelijkgestemde collega’s de kracht van preventie en leefstijlgeneeskunde in de apotheek verankeren. "We willen meer gezondheid in de apotheek brengen," zegt Patricia. “Niet door meer producten te verkopen, maar door echte, oprechte begeleiding richting optimale gezondheid.”

Van bolletje op de kaart tot beweging in België

De vonk sloeg over na het beluisteren van een Nederlandse podcast over leefstijl en gezondheid. Daar hoorde Patricia over het initiatief van apotheker Rogier Larik, die in Nederland het concept leefstijlapotheker al jaren uitrolt. Geïnspireerd schreef Patricia zich in voor een opleiding en kreeg ze prompt haar eigen ‘blauwe bolletje’ op de Nederlandse kaart van leefstijlapothekers. “Ik was niet alleen,” vertelt ze. “Er was nog een bolletje in België: Ellen Hilgert. We hebben elkaar meteen opgezocht en vonden al snel andere gelijkgestemde collega’s.”

Vandaag bestaat het Belgische kernteam uit zeven apothekers, verspreid over het hele land. Wat hen bindt? Een passie voor gezondheid en een sterk geloof in de kracht van preventie. Intussen hebben al meer dan 380 apothekers zich aangesloten bij hun community via een WhatsApp-groep. “We zijn geen strikte organisatie, maar wel een open netwerk. Iedereen is welkom, ongeacht hoeveel ervaring je hebt met leefstijlinterventies.”

Leefstijl als kern van het apothekersberoep

Wat doet een leefstijlapotheker precies? Patricia legt uit dat het niet gaat om een totaal andere job, maar om een verrijking van het bestaande werk: “Ik vraag bij het afleveren van medicatie gewoon wat mensen nog doen voor hun gezondheid. Bewegen ze? Hoe is hun slaap? Wat eten ze? Kleine vragen, grote impact.”

Dat vraagt natuurlijk om andere gesprekstechnieken dan de klassieke “quick fix” vragen bij een verkoudheid. “Motivationele gespreksvoering is essentieel,” zegt Patricia. “We willen zaadjes planten. Soms is één zinnetje genoeg om iets in gang te zetten. En dat werkt trouwens alleen als je het zelf ook beleeft. Onze visie is: eerst jezelf gezond maken, dan pas je patiënten begeleiden.”

“Wat is een leefstijlapotheek nu net? Simpel: een apotheek die graag inzet op leefstijl en hier actief mee aan de slag gaat in de apotheek.”

Patricia Carpentier

Apotheker

Meer dan een hype: een gedragen beweging

Wat begon met een paar enthousiastelingen, groeit stilaan uit tot een bredere beweging. De leefstijlapotheek organiseerde al verschillende events, waaronder een startdag en een heus leefstijlcongres. “De zaal zat vol met collega’s die normaal op een vrijdag in hun apotheek zouden staan. Dat bewijst hoe groot de honger is naar deze manier van werken,” aldus Patricia.

De insteek blijft voorlopig puur intrinsiek. Er is geen vergoeding of honorarium gekoppeld aan het geven van leefstijladvies. Toch zet de groep onverstoord verder. “We wachten niet tot het systeem verandert. We doen het nu, omdat we het belangrijk vinden.”

“Het is soms balanceren,” geeft Patricia toe. “We hebben al veel werk, en collega’s vragen zich terecht af: hoe doe je dit er nog bij? Maar we geloven dat het op termijn tijd en kosten zal besparen – voor de patiënt én het zorgsysteem.”

“We wachten niet tot het systeem verandert. We doen het nu, omdat we het belangrijk vinden.”

Patricia Carpentier

Apotheker

Samenwerken over beroepsgrenzen heen

Leefstijl is per definitie multidisciplinair. Een belangrijk element in het succes van de leefstijlapotheek is herhaling. “Gedragsverandering komt niet van één gesprek,” zegt Patricia. “Maar als mensen hetzelfde advies horen van hun arts, apotheker én diëtist, dan begint er iets te bewegen.”

Die multidisciplinaire aanpak vraagt om samenwerking. “We moeten af van het idee dat leefstijl het terrein is van één zorgverlener. Iedereen heeft een rol, en net dát maakt het krachtig,” aldus Patricia.

En dat herhalen gebeurt niet alleen bij patiënten, maar ook bij collega’s. leefstijlapotheek organiseert regelmatig events, belevingstrajecten, webinars en congressen om apothekers te inspireren én op te leiden. “We willen apothekers activeren én ondersteunen,” zegt Patricia. “Zodat niemand het gevoel heeft er alleen voor te staan.”

De samenwerking met huisartsen verloopt nog niet altijd vlot, vooral door het gebrek aan integratie tussen digitale platformen. Maar Patricia is hoopvol: “We hebben vijf miljoen contacten per maand in onze apotheken. Dat is een gigantische kans. Wij zijn laagdrempelig én wetenschappelijk geschoold – de perfecte combinatie om leefstijladvies te geven.”

Digitale tools: potentieel met valkuilen

Digitalisering speelt volgens Patricia een ondersteunende rol in deze evolutie, maar met de nodige nuance. “Er zijn duizenden digitale tools, maar slechts een handvol zijn echt gevalideerd. Je moet kritisch blijven.”

Over digitalisering is Patricia dus voorzichtig enthousiast. “Wearables en apps kunnen mensen inzichten geven, dus prima. Maar wij werken vooral met onze eigen apotheeksoftware. Het zou mooi zijn als we daarin ook leefstijladvies kunnen registreren, net zoals medicatiehistoriek.”

Toch zijn er mooie voorbeelden. Tools zoals Salvus Health, Farma Content en Yoboo helpen apothekers om leefstijladvies op een gestructureerde manier aan te bieden, op maat van de patiënt. Denk aan opvolg-e-mails, gezondheidsvragenlijsten of een app die mensen helpt hun motivatie bij te houden.

Maar dé droom? Een betere digitale integratie tussen zorgverleners. “Ik fantaseer soms over een digitale bubbel,” lacht Patricia. “Een soort gezondheidsportfolio rond elke patiënt, waarin alle zorgverleners hun bijdrage kunnen noteren. Niet om alles te weten, maar om elkaars zaadjes te zien en verder te bouwen.”

“Ik fantaseer soms over een digitale bubbel. Een soort gezondheidsportfolio rond elke patiënt, waarin alle zorgverleners hun bijdrage kunnen noteren. Niet om alles te weten, maar om elkaars zaadjes te zien en verder te bouwen.”

Patricia Carpentier

Apotheker

Apotheker én gids

Patricia is duidelijk in haar missie: “Ik ben zo blij dat ik apotheker ben. Ik zie mezelf niet als coach, maar als een wetenschappelijk onderbouwde gids die mensen begeleidt in hun zoektocht naar optimale gezondheid.” Of het nu over slaap, voeding, beweging of stress gaat – de leefstijlapotheek wil een betrouwbaar kompas zijn in een landschap waar de bomen soms het bos verbergen.

Een opvallend aspect van het verhaal is het gebruik van het woord "patiënt". Patricia stelt het zelf in vraag: “Patiënt voelt te medisch, klant te commercieel. We willen mensen helpen op weg naar optimale gezondheid, ook als ze niet ziek zijn.”

In die zin wil leefstijlapotheek ook de grens tussen gezond en optimaal gezond beter definiëren. Niet wachten tot er klachten zijn, maar samen ontdekken wat je vandaag al kan doen om je beter te voelen. En als mensen zich écht goed voelen? “Dan zien we ze een tijdlang niet meer – en dat is het mooiste resultaat.”

“Patiënt voelt te medisch, klant te commercieel. We willen mensen helpen op weg naar optimale gezondheid, ook als ze niet ziek zijn.”

Patricia Carpentier

Apotheker

Een beweging in opbouw, maar met visie

Leefstijlapotheek is geen project met een eindpunt. Het is een beweging in wording. "We zijn aan het wandelen. Kom gewoon mee op pad." Met die uitnodiging sluit Patricia haar verhaal af. Geen pasklare antwoorden, geen rigide modellen, wel een open beweging die vertrekt vanuit passie, verbinding en vertrouwen.

Maar de ambities zijn helder: meer apothekers betrekken, meer opleiding voorzien, meer verbinding met andere zorgverleners, en uiteindelijk ook beleidsmatige erkenning. Voorlopig blijft de kracht liggen in het lokale, het kleine gebaar, het persoonlijke gesprek.

Conclusie: de apotheek als brug tussen zorg en gezondheid

Wat als apothekers niet alleen medicatie afleveren, maar ook mee bouwen aan een gezondere samenleving? Wat als preventie écht begint aan de toonbank? Leefstijlapotheek bewijst dat het kan.

Met een warm hart voor mensen, een scherpe blik op gezondheid en een community die elkaar ondersteunt, brengen zij een stille revolutie op gang. En misschien is dat wel precies wat onze zorg vandaag nodig heeft: minder reactieve zorg, meer verbindende gesprekken.

Meer weten? Volg LeefstijlApotheek op Instagram of bezoek ConnectingCare.be voor meer verhalen over digitalisering en innovatie in de zorg.

Over de Connecting Care-podcast

De Connecting Care-podcast is dé podcastreeks over de digitalisering van de Belgische zorg. In elke aflevering praat onze host Sooike Stoops met een zorgexpert over een specifiek topic binnen domeinen zoals digitale samenwerking, dataveiligheid en AI-technologie.

We gaan verder met de audiopodcastreeks en zoeken met apotheker Patricia Carpentier naar een antwoord op 1 centrale vraag: kan digitalisering ons zorglandschap redden?

Abonneer je hieronder via je favoriete podcastkanaal